Egzema – kiedy twoja skóra „kipi”?

Co powinnaś wiedzieć o tego typu dolegliwościach?

Egzemy – potocznie zwane wypryskami – to stany zapalne skóry, spowodowane różnego typu czynnikami pochodzącymi z zewnątrz oraz wewnątrz. Wymienić można co najmniej kilkanaście typów egzemy i większość z nich demonstruje się podobnymi objawami. Co jeszcze powinnaś wiedzieć o dolegliwościach należących do tej grupy schorzeń?

Egzema skóry to bardzo zawiłe i problematyczne do określenia pojęcie. Wszystko dlatego, że nie dotyczy żadnego konkretnego schorzenia, lecz do grupy specyficznych symptomów łącznych dla schorzeń skórnych o różnym podłożu. Jeśli tylko poszukamy informacji w fachowej literaturze, to znajdziemy zdefiniowanych ponad sześćdziesiąt rodzajów egzemy, więc nie ma co się dziwić, że lekarzom sprawia trudność określenie, co przyczyniło się do pojawiających się u pacjenta symptomów. Za najczęstsze podłoże występowania egzemy skórnej uważa się alergię. Oczywiście zdarzają się też przypadki, gdzie schorzenie jest spowodowana przez łojotok, grzyby oraz mikroby.

Objawy egzemy

Z reguły egzema rozwija się w czterech etapach, przyczyna nie ma tutaj większego znaczenia. W pierwszym etapie na skórze można zaobserwować pojawiający się rumień, który później przeistacza się w pęcherzyki nabite płynem, wysięk, a na samym końcu w strupy. Symptomom tym często współtowarzyszy swędzenie o różnym stopniu intensywności. Poza tym wyróżnia się także trzy fazy egzemy:

• faza ostra – zapoczątkowuje się po upływie kilku godzinach od styczności skóry z alergenem czy mikrobem, do jej specyficznych objawów można zaliczyć pojawienie się mocnego rumienia, a następnie – małych pęcherzyków z ropą,
• faza podostra – rumień zaczyna się delikatnie złuszczać, a pęcherzyki powoli się wysuszają, kreując przy tym małe strupki,
• faza przewlekła – mamy z nią do czynienia wtedy, gdy przez dłuższy czas utrzymuje się stan zapalny. W jego konsekwencji następuje przerost naskórka oraz jego mocne złuszczanie. Często w parze z nią idzie nasilony świąd, który skutkuje drapaniem ogniska zapalnego i pojawienia się wykwitów wtórnych.

Z reguły ostra faza egzemy przeistacza się w fazę podostrą, a później w przewlekłą. Zdarzają się także przypadki, gdzie egzema występuje tylko w fazie przewlekłej bez uprzednich faz – ostrej oraz podostrej.

Rodzaje egzemy

Lekarze w praktyce wymieniają następujące rodzaje egzemy:

• Egzema kontaktowa – jest to najczęściej występujący rodzaj egzemy. Za jej powód podaje się styczność skóry z substancjami uczulającymi (tak zwany wyprysk alergiczny) lub drażniącymi (wyprysk niealergiczny). Zaobserwować ją można przede wszystkim w miejscu styczności skóry z substancją, ale zdarzają się sytuacje, gdy egzema obejmuje o wiele większe partie skóry.
• Egzema zawodowa – ma bardzo ścisłe powiązanie zarówno z egzemą alergiczną, jak i niealergiczną. Najczęściej występuje na skórze kończyn górnych, a wszystko, dlatego że to one mają zazwyczaj styczność ze szkodliwymi substancjami. Często egzema zawodowa obejmuje także twarz, a za jej powstanie odpowiadają związki w stanie lotnym.
• Egzema łojotokowa – egzema łojotokowa ma przeważnie charakter przewlekły i połączona jest ze zbyt dużą ilością wydzielanego łoju przez gruczoły łojowe. Ten rodzaj egzemy najczęściej obejmuje skórę głowy, za uszami oraz w środkową część twarzy. Co ciekawe spotyka się także jej postać noworodkową, jednak trwa zwykle kilka tygodni i przechodzi samoistnie.
• Egzema podudzi – przede wszystkim jest to przypadłość występująca u osób starszych, zmagających się z zespołem żylakowatości. Na chorobowo zmienionej przez żylaki skórze podudzi może występować również wyprysk.
• Egzema pieniążkowata – jest to rodzaj wyprysku kontaktowego. Do charakterystycznych symptomów egzemy pieniążkowatej można zaliczyć ogniska zapalne okrągłe lub owalne, które są oddzielone od zdrowej skóry, pokryte są zwykle grudkami. Powodem jej występowania jest zbyt duża wrażliwość na alergeny bakteryjne, głównie te pochodzące z rodziny paciorkowców.
• Egzema potnicowa – na jej atak są w szczególności narażone stopy oraz dłonie. Poznać ją można po pojawieniu się silnie napiętych pęcherzyków, a wpływ na jej pojawienie się mają alergeny zarówno wewnątrzustrojowe, jak i te zewnątrzustrojowe.

Do innych rodzajów egzemy zaliczyć można na przykład wyprysk dziecięcy, modzelowaty i fotoalergiczny. Do wystąpienia wyprysku fotoalergicznego doprowadzić może naturalne lub sztuczne promieniowanie ultrafioletowe.

Jak przebiega leczenie egzemy kontaktowej?

Jeśli mamy do czynienia z wypryskiem kontaktowym, to istotne jest, by unikać styczności z czynnikami prowadzącymi do reakcji skórnej. Gdy już dojdzie do kontaktu, symptomy należy zmniejszać dzięki zastosowaniu miejscowej terapii glikokortykosteroidami. Skuteczne są różnego typu maści, kremy oraz opatrunki. Często zalecane są także leki przeciwhistaminowymi, które koją świąd. W niektórych przypadkach zalecana jest także terapia naświetlania skóry – o ile nie są to zmiany, które wzmagają się przy działaniu słońca. Co ważne, powinno się dbać o stosowny poziom nawilżenia skóry.