Przeczytaj o owulacji oraz o modyfikacjach, mających miejsce w organizmie kobiety w trakcie tego procesu.
Owulacja – występująca również pod nazwą jajeczkowania – to jedna z faz cyklu miesięcznego kobiety. Potrafienie ustalenia jej dokładnej daty jest składnikiem zarówno naturalnej antykoncepcji, jak i naturalnego planowania rodziny. Po czym poznać owulację i ile trwa? Jakie są sposoby określenia owulacji? Jakie zmiany mają miejsce w trakcie tego procesu w organizmie kobiety? Sprawdzamy.
U kobiety cykl miesięczny zwykle ciągnie się około 28 dni, choć za właściwe uważa się także cykle menstruacyjne, które wynoszą od 21 do 36 dni. Cykl menstruacyjny składa się z czterech głównych etapów:
- menstruacja (1-5 dzień) – podczas pierwszych dni cyklu z macicy eliminowane są obumarłe i złuszczające się komórki błon śluzowych, płyn tkankowy, a także krew z uszkodzonych naczyń krwionośnych, w trakcie menstruacji hormon FSH sprawia, że pęcherzyki dorastają i mobilizuje do rozrostu kilku z nich,
- faza przedowulacyjna (6-13 dzień) – w tej chwili jajniki zaczynają wydzielać hormony (estrogeny), które sprawiają, że rośnie objętość błony śluzowej macicy oraz powstają nowe gruczoły i naczynia, następnie hormon LH łącznie z hormonem FSH pobudzają owulację,
- owulacja (14 dzień) – rozpoczyna się wyrzut hormonów FSH I LH do krwi, następuje pęknięcie pęcherzyka Graafa i wypuszczana jest z niego komórka jajowa, czyli tak zwane jajeczkowanie (lub jak kto woli – owulacja), jajeczko w błyskawicznym tempie dociera do jajowodu, gdzie następnie przeistacza się w dojrzałą komórkę jajową, która po około dwudziesty czterech godzinach – jeśli nie dojdzie do zapłodnienia – obumiera,
- faza poowulacyjna ( 15 – 28 dzień) – w związku z kolejnymi metamorfozami hormonalnymi pozostałe resztki pęcherzyka Graffa przeistaczają się w ciałko żółte, a z czasem w ciałko białawe, które stopniowo wymiera, dochodzi również do ograniczenia poziomu estrogenów i progesteronu, co jest znakiem do tworzenia hormonu FSH, a co za tym idzie – inauguracji nowego cyklu menstruacyjnego.
Ile trwa owulacja?
Faza owulacji to pełnia płodności kobiety w konkretnym cyklu miesięcznym, trwająca zwykle dwadzieścia cztery godziny – tyle, ile zwykle żyje komórka jajowa, która wypuszczana jest z pęcherzyka Graafa. Oczywiście to nie znaczy, że kobieta ma tylko dwadzieścia cztery godziny w trakcie cyklu miesięcznego na zajście w ciążę. Po ejakulacji nasienia do pochwy, w stosunku do typu śluzu produkowanego w szyjce macicy, plemniki mogą przetrwać w drogach rodnych kobiety aż do pięciu dni. Uznaje się więc, że dni płodne kobiety wypadają na pięć dni przed owulacją, w dzień owulacji oraz tyle samo dni po jej zakończeniu.
Czym objawia się owulacja?
Każda kobieta, która jest gotowa poświęcić trochę czasu i zacząć dokładniej obserwować swoje ciało, może zacząć prowadzić kalendarz dni płodnych i owulacji. Jednak należy też zdawać sobie sprawę z tego, że istnieje wiele różnego typu czynników, które mogą doprowadzić do wystąpienia zaburzeń jajeczkowania. Przede wszystkim zaliczyć do nich można choroby tarczycy, nieprawidłowości odżywienia, otyłość oraz rozległe dolegliwości zdrowotne. Również do zaburzeń może prowadzić zbyt szybka utrata masy ciała oraz za duży wysiłek fizyczny.
Mimo że owulacja dla każdej kobiety jest naturalnym procesem, to nie wszystkie są w stanie określić, kiedy to dokładnie nastąpi. Jak więc rozpoznać owulację? Rozpoznanie nadchodzącej owulacji wcale nie jest wcale takie trudne. Wystarczy obserwować naturalne symptomy, na przykład zmianę zagęszczenia i barwy śluzu szyjkowego oraz główną temperaturę ciała. Warto wiedzieć, że faza płodna wyróżnia się znacznie większym wydzielaniem śluzu. Na początku jest on gęsty, lepki i grudkowaty, a jego barwa jest żółta lub biała. Tuż przed samą owulacją jego wygląd się całkowicie zmienia. Nagle staje się przezroczysty, rozciągliwy i wyglądem zbliżony jest do białka jaja kurzego. Co więcej, kobieta zaczyna dostrzegać także wilgotność w pochwie. Oprócz tego blisko owulacji, dochodzi do natychmiastowego skoku temperatury ciała o około 0,5°C. W niektórych przypadkach, u kobiet mogą pojawić się również niezbyt silne bóle owulacyjne.
Owulacja, dni płodne – sposoby kontroli
Do obserwacji cyklu miesięcznego, a co jest z tym bezpośrednio powiązane – przewidywania owulacji – można wykorzystywać bardzo zróżnicowane metody. Na uwagę zasługuje chociażby metoda termiczna, która polega na monitorowaniu temperatury i notowania jej w kalendarzyku. Inną, również popularną metodą jest obserwacja śluzu Billingsów. Istnieje także możliwość wykorzystania kombinacji dwóch wyżej wymienionych metod – jest to tak zwana metoda objawowo-termiczna, która polega na czyli zamiennym mierzeniu temperatury oraz badania śluzu. Obserwację cyklu miesięcznego można też prowadzić za pomocą specjalnych testów, które do nabycia są w aptekach. W tym przypadku określa się śluz szyjkowy i śliny lub obecność hormonu luteinizującego w moczu. Dla osób, które lubią podążać za nowinkami technicznymi istnieje możliwość obserwacji cyklu miesięcznego za pomocą urządzeń komputerowych.
