Po czym go poznać i jak przebiega leczenie?
Co to jest astygmatyzm?
Astygmatyzm to bardzo często występująca wada wzroku, którą przeważnie prosto się leczy. Do astygmatyzmu oka dochodzi, gdy rogówka lub soczewka nie są proporcjonalne w stosunku do jego osi. Zdrowe oko wyglądem przypomina kulę i kiedy wdziera się do niego światło załamuje się miarowo, dając dokładny obraz obiektu. Natomiast oko osoby cierpiącej na astygmatyzm swoim kształtem zbliżone jest do piłkę futbolowej i kiedy do niego wdziera się światło, rozprasza się w różne strony, dając ostry obraz w postaci część obiektu. Przedmioty w oddali widziane są z reguły jako rozmyte. Astygmatyzm można korygować i zazwyczaj okulista zaleca noszenie noszenie okularów lub soczewek kontaktowych.
Symptomy astygmatyzmu
Oko objęte astygmatyzmem nie jest zdolne do skupienia światła w postaci wyraźnego obrazu na siatkówce, przez co krawędzie obrazu są rozmazane. Przypadłość ta sprawia, że kłopotliwe jest wyłapanie detali – nie tylko z daleka, ale również z bliska. Nawet czytanie staje się trudne, czasami wręcz nierealne. Jeśli wada nie zostanie skorygowana może doprowadzać do zmęczenia oczu i nieustannego ich mrużenia. Mogą także pojawiać się silne bóle głowy oraz zaburzenia widzenia. U dzieci astygmatyzm może powodować problemy z czytaniem i koncentracją, a jeśli nie podejmie się leczenia, to wada wzroku mogę stać się głębsza. Zdarzają się sytuacje, kiedy astygmatyzm pojawia się w towarzystwie innych schorzeń. O astygmatyzmie krótkowzrocznym mówi się, gdy rogówka oka jest za bardzo wygięta lub gdy oko zmienia kształt na podłużny. Astygmatyzm dalekowzroczny (potocznie zwany nadwzrocznością) jest wadą, do której dochodzi gdy gałka oczna jest za krótka.
Czynniki ryzyka astygmatyzmu
Do grupy wysokiego ryzyka zaliczają się osoby, u których w historii rodzinnej (głównie chodzi o członków bliskiej rodziny – rodziców, rodzeństwo, dziadkowie) również występował astygmatyzm stożka rogówki. Również możliwość pojawienia się tej przypadłości wzrasta wskutek stosowania narzędzi elektrycznych bez używania specjalistycznych okularów, które zapewniają ochronę oczom.
Podłożem astygmatyzmu może być także wada wrodzona. Jak do tej pory, nie stwierdzono, że zbyt bliskie siedzenie przy ekranie lub czytanie przy słabym świetle prowadziło do pogorszenia symptomów schorzenia.
Rozpoznanie astygmatyzmu
Aby upewnić się, czy podejrzenia są słuszne, konieczna jest wizyta u okulisty. On przy pomocy diagnostycznych badań, albo potwierdzi astygmatyzm, albo ustali, co powoduje pojawiające się dolegliwości. Okulista jest w stanie zdiagnozować astygmatyzm za pomocą pomiaru krzywizny rogówki, którego dokonuje na jej przedniej części. Może to zrobić z wykorzystanie keratometrii oraz topografii rogówki.
Co ciekawe, nawet w warunkach domowych można przeprowadzić test na astygmatyzm. Do jego wykonania potrzeba tak zwanego lustra astygmatycznego – specjalnego rysunku, na którym znajduje się wiele linii porozrzucanym pod różnym kątem. W celu jego wykonania należy spojrzeć na grafikę z różnych odległości. Osoba zdrowa, będzie widziała wszystkie linie wyraźnie, będą one równe i w jednej barwie. Jeśli obraz widziany jest inaczej, tzn. linie są nierówne, mają różne barwy itp., to możemy mieć astygmatyzm.
Leczenie astygmatyzmu
U osób z astygmatyzmem symptomy są bardzo łagodne, więc nie istnieje konieczność podejmowania leczenia. Jednak, gdy wystąpi niewyraźne widzenie, to warto zgłosić się okulisty. Może to świadczyć, że potrzeba skorygować wzrok i wtedy okulista zaleci odpowiednie rozwiązanie. Do korekcji astygmatyzmu wykorzystuje się dwie metody – zachowawczą i operacyjną. W metodzie zachowawczej lekarz może zalecić korygowanie astygmatyzmu okularami ze szkłami cylindrycznymi lub miękkimi soczewkami torycznymi, ale tylko wtedy gdy powierzchnia rogówki jest w znacznym stopniu zniekształcona (na przykład przez choroby lub blizny). Jeśli astygmatyzm jest duży, wtedy okulista zaleca soczewki twarde.
Korekcja astygmatyzmu soczewkami kontaktowymi jest bardzo łatwa i coraz więcej osób się na nią decyduje. W tym celu należy udać się do specjalisty, który dostosuje adekwatną moc i typ soczewek kontaktowych, tak by zapewnić choremu komfort i dobrą jakość widzenia. Co ważne, aby niwelować astygmatyzm, soczewki kontaktowe nie mogą poruszać się podczas użytkowania.
Wysoko rozwinięta medycyna dała nam też dostęp do innowacyjnych metod chirurgicznych. Zaliczyć do nich można między innymi laserowe zabiegi na astygmatyzm. Jeśli pacjent nie chce nosić okularów lub szkieł kontaktowych, to zawsze może poddać się takiemu zabiegowi. Jego celem jest, by skorygować kształt rogówki oka i wymodelowaniu jej.
Zapobieganie astygmatyzmowi
Z reguły astygmatyzm to wada wrodzona, więc nie jesteśmy w stanie się przed tym ochronić. Jednak możemy i powinniśmy starać się zapobiegać jej następstw w postaci łzawienia, mrużenia powiek oraz osłabionego widzenia. Jak to zrobić? Nosząc odpowiednie okulary, soczewki kontaktowe lub decydując się na leczenie operacyjne.
Tylko w nielicznych przypadkach dochodzi do jego wystąpienia w konsekwencji mechanicznego uszkodzenia rogówki. Dlatego też warto w odpowiedni sposób zabezpieczać oczy, zwłaszcza podczas wykonywania czynności mogących doprowadzić do ich obrażeń.
