Zbyt mała ilość cynku może charakteryzować się problemami z wchłanianiem pierwiastka i schorzeniami układu pokarmowego.
Zdrowa i zrównoważona dieta, bogata w owoce, warzywa i treściwe produkty, pozwala zachować harmonię fizyczną i psychiczną organizmu. Nie jest to jednak łatwe, ponieważ nieustannie jesteśmy wystawieni na różnego typu infekcje. Jedynym rozwiązaniem mogą być dla nas suplementy diety, zwierające w swoim składzie cynk.
Witaminy i minerały nie zaliczają się do składników budulcowych w naszym organizmie. Jednak wywierają znaczący wpływ na jego rozwój i podnoszą wydolność organizmu. Co ważne, sprawują również bardzo ważną rolę w przeciwdziałaniu deficytom składników odżywczych, przez co podnoszą odporność organizmu i jest mniej podatny na infekcje oraz niektóre przewlekłe schorzenia.
Jakie właściwości ma cynku?
Cynk jest surowcem, który znajduje się we wszystkich komórkach organizmu, w szczególności w mięśniach (50%) oraz w tkance kostnej (25-30%). Cynk jest cennym minerałem wielu białek, a także:
– pobudza wiele enzymów, biorąc udział w procesach chemicznych,
– bierze czynny udział w syntezie białka, RNA i DNA,
– normuje błony komórkowe i układ kostny,
– wpływa na odczucia – dzięki niemu odczuwamy smak i zapach,
– wzmacnia działanie układu immunologicznego,
– wykazuje wpływ na wzrost i rozwój płciowy,
– bierze udział w syntezie niektórych hormonów, np. insuliny,
– potrafi odtruwać organizm z metali.
Objawy niedoboru cynku
Zbyt mała ilość cynku może charakteryzować się kłopotami z przyswajaniem pierwiastka, a w rezultacie schorzeniami układu pokarmowego, na przykład zapaleniem trzustki, celiakią oraz przewlekłym zapaleniem jelit. Niedobór cynku może wystąpić u każdego z nas. Jednak jak wskazują badania, to najczęściej u osób starszych występuje zbyt mała ilość tego składnika i to im w szczególności zaleca się spożywanie produktów zawierających cynk, a to dlatego, że ich układ immunologiczny pracuje najsłabiej. Na niedobór narażone są także osoby z chorobami przewodu pokarmowego, chorobą alkoholową, osoby na diecie odchudzającej, ortodoksyjni wegetarianie oraz makrobiotycy, miłośnicy słodyczy, kobiety w ciąży i sportowcy (ze względu na większe zapotrzebowanie).
Inne symptomy niedoborów cynku:
– występowanie stanów zapalnych skóry,
– zmiany łuszczycowe skóry,
– biegunka,
– utrata apetytu,
– wypadanie włosów,
– zahamowanie wzrostu,
– zmniejszenie odporności,
– zaburzenia smaku i węchu,
– bardzo częste infekcje,
– trudności w gojeniu się ran.
Problemy z przyswajaniem cynku mogą wystąpić również, gdy spożywamy za dużą ilość produktów bogatych w kwas foliowy, żelazo, miedź i wapń, na przykład podroby, mięso oraz orzechy.
Cynk w pożywieniu
To, w jaki sposób będzie przyswajany cynk przez organizm uwarunkowane jest od kilku czynników. Bez wątpienia ogromne znaczenie odgrywa wiek, stan zdrowia oraz dieta. Warto wiedzieć, że nie wolno przeholowywać z zażywaniem zbyt dużych porcji pierwiastka, ponieważ może to mieć fatalne skutki. Przede wszystkim nadmierne spożycie cynku może niekorzystnie wpływać na gospodarkę miedzią, a w konsekwencji doprowadzić nawet do rozwoju ciężkiej postaci niedokrwistości. Cynk w nadmiernej ilości może powodować również zaburzenia profilu lipidowego krwi, gdyż zmniejsza się poziom frakcji HDL cholesterolu, a podnosi frakcji LDL cholesterolu.
Według Instytutu Żywienia i Żywności dziennie zapotrzebowanie na cynk wynosi:
– dla niemowląt do 1 roku życia – 5 mg,
– dzieci od 1 do 9 lat – 10 mg,
– dziewcząt i kobiet – 10–13 mg,
– kobiet w ciąży – 12–16 mg,
– kobiet karmiących – 16–21 mg,
– chłopców i mężczyzn – 14–16 mg na dobę.
Produkty bogate w cynk
Cynk jest składnikiem, który z powodzeniem można znaleźć w wielu produktach. Przede wszystkim pod dostatkiem go w żywności pochodzenia zwierzęcego – a więc w mięsie, wątrobie, rybach oraz w ostrygach, jak i pochodzenia roślinnego – w nasiona dyni i słonecznika, otrębach pszennych, kiełkach pszenicy, a także w czosnku i cebuli.
Inne produkty, które są źródłem cynku:
– ciemne pieczywo,
– kasza gryczana,
– nasiona roślin strączkowych,
– sery żółte,
– owoce morza.
Najmniejszą zawartość cynku zawierają:
– jasne pieczywo,
– jajka,
– mleko.
Należy podkreślić, że przy zwyczajowym spożyciu cynku z dietą nie zauważa się z reguły skutków jego zbyt dużej ilości. Za to można je zaobserwować przy spożyciu suplementów cynku. Dlatego też zaleca się stosowania tego typu preparatów z ogromną ostrożnością.
Cynk a odporność
Komórki odpornościowe zlokalizowane są w grasicy, szpiku kostnym, węzłach chłonnych, makrofagach oraz jelitach. To właśnie w tych organach tworzą się przeciwciała, które pokonują chorobotwórcze patogeny. Nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, jak istotny wpływ ma cynk na funkcjonowanie układu odpornościowego. To właśnie ten wyjątkowy składnik pobudza mnożenie limfocytów T i spowalnia proces zaniku grasicy. Na tym jednak jego rola się nie kończy, ponosi również odpowiedzialność za tworzenie białych krwinek w organizmie, ogranicza przyswajanie toksyn i wirusów do organizmu. Co nam to wszystko daje? Wskutek odpowiedniej ilości cynku, wiele procesów w organizmie przebiega bez zarzutów. Co ważne, mamy szansę poprawić swoją odporność na działanie patogenów. Dlatego warto pilnować, by dostarczać go organizmowi w odpowiednich dawkach.
